بیکن یکی از شناخته‌شده‌ترین فرآورده‌های گوشتی در جهان است؛ ورقه‌هایی دودی و نمک‌سود که در نگاه اول ساده به نظر می‌آیند، اما داستانی طولانی و پرماجرا پشت سر دارند. این خوراک پرطرفدار، قرن‌هاست که نه‌تنها در آشپزی، بلکه در فرهنگ غذایی مردم نیز حضور پررنگی دارد.
آغاز ماجرا؛ بیکن در قرون وسطی
سرگذشت بیکن از اروپا در قرون وسطی آغاز شد. آن زمان نگهداری گوشت یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های مردم بود و نمک‌سود کردن همراه با دودی کردن، بهترین راه برای افزایش ماندگاری محسوب می‌شد. واژه‌ی Bacon در اصل از زبان‌های ژرمنی و فرانسوی قدیم وارد انگلیسی شده و به معنای «گوشت پشت خوک» بوده است. به‌تدریج بیکن جایگاه ویژه‌ای در سفره‌ها پیدا کرد و در قرن شانزدهم به یکی از غذاهای روزمره مردم انگلستان تبدیل شد. کمی بعد، مهاجران انگلیسی این خوراک را به آمریکا بردند و بیکن به سرعت در فرهنگ غذایی آنجا هم جا باز کرد.
بیکن؛ خوراکی با نقش‌های متفاوت
بیکن همیشه فقط یک صبحانه خوشمزه نبوده است. در انگلستان قرن هفدهم، داشتن بیکن در خانه نشانه رفاه و مهمان‌نوازی بود. از همان زمان اصطلاح معروف Bring home the bacon وارد زبان انگلیسی شد که به معنای «نان‌آور بودن و موفقیت آوردن برای خانواده» است.
در دوران جنگ جهانی دوم نیز نقش بیکن متفاوت شد. دولت آمریکا از مردم خواست چربی باقی‌مانده بیکن را جمع‌آوری کنند تا در تولید مواد منفجره به کار رود. به این ترتیب، حتی این خوراک پرطرفدار هم به‌نوعی در خدمت جنگ قرار گرفت.
از آشپزخانه تا فضا
علاقه مردم به بیکن آن‌قدر زیاد بود که پای آن به اختراعات عجیب و خلاقانه هم باز شد. ساعت بیکنی ساخته شد که هنگام بیدار شدن، بوی بیکن سرخ‌شده در فضا پخش می‌کرد! عطر و حتی خمیردندان بیکنی هم به بازار آمد، هرچند دوام زیادی نداشت.
ماجرای جالب‌تر اما سفر بیکن به فضاست. در مأموریت‌های آپولو، فضانوردان ناسا بیکن خشک‌شده و سبک را همراه خود بردند، چراکه هم ماندگاری بالایی داشت و هم در وزن فضاپیما صرفه‌جویی می‌کرد. به این ترتیب، بیکن حتی در میان ستارگان هم حضور داشت.
بیکن در فرهنگ و هنر
محبوبیت بیکن به جایی رسید که هنرمندان هم به سراغش رفتند. در برخی کشورها مجسمه‌ها و تابلوهای هنری با نوارهای واقعی بیکن ساخته شد. یکی از هنرمندان کانادایی حتی پرتره‌ای کامل از مایکل جکسون را با تکه‌های بیکن پخته خلق کرد.
در آمریکا نیز علاقه به بیکن به شکل جشنواره‌های بزرگ بروز پیدا کرد. هر سال «روزجهانی بیکن» برگزار می‌شود و طرفداران این خوراک با خلاقیت‌های عجیب، انواع غذاها، دسرها و حتی نوشیدنی‌ها را با بیکن آماده می‌کنند.
انواع و کاربردها
بیکن امروزه تنها محدود به گوشت خوک نیست. در بسیاری از کشورها نسخه‌های دیگری از آن با گوشت گاو، بوقلمون یا مرغ تولید می‌شود. حتی نوع گیاهی آن بر پایه سویا و لوبیا برای علاقه‌مندان به گیاه‌خواری وجود دارد.
این خوراک کاربردهای فراوانی در آشپزی دارد؛ از همراهی با تخم‌مرغ در صبحانه گرفته تا افزودن طعم و بافت ترد به ساندویچ‌ها، سالادها، پیتزا و پاستا. در سال‌های اخیر، ترکیب‌های خلاقانه‌ای مانند بستنی بیکنی یا شکلات بیکنی نیز طرفداران خاص خود را پیدا کرده است.
ارزش غذایی و توصیه مصرف
بیکن منبع خوبی از پروتئین و برخی ویتامین‌های گروه B است و آهن و فسفر نیز در آن یافت می‌شود. با این حال، به دلیل چربی اشباع و سدیم بالا، توصیه می‌شود در مصرف آن تعادل رعایت شود. مصرف بیش‌ازحد ممکن است خطر بیماری‌های قلبی و فشار خون را افزایش دهد.
می‌توان گفت: داستان بیکن نشان می‌دهد که یک خوراک ساده چگونه می‌تواند در طول تاریخ، فرهنگ و حتی علم نقش‌آفرین باشد. از قرون وسطی تا فضا، از صبحانه‌های خانوادگی تا جشنواره‌های پرشور، بیکن فقط یک غذا نیست؛ بلکه بخشی از فرهنگ غذایی جهانی به شمار می‌آید.